Bezpośrednią przyczyną powstania kamicy nerkowej jest utworzenie tzw.”jądra krystalizacji”. Stanowi ono zaczątek kamienia i na ogół w zaburzonych warunkach funkcjonowania organizmu przyczepia się do odstających nabłonków cewek nerkowych. Tutaj osiada i spokojnie „czeka”, aż sole mineralne zaczną do niego przylegać. Te kumulują się, by z biegiem czasu dać o sobie znać. W stanie odwodnienia organizmu sole mineralne wykazują zwiększone tendencje do osiadania w poszczególnych miejscach. Zastój moczu i zbyt wysokie stężenie minerałów predysponują do rozwoju kamienia. Złóg może powstawać latami, albo i nawet długo budować się w naszym organizmie, nim w dotkliwy sposób da o sobie znać. Pamiętajmy, że kolki nerkowe należą do niezwykle bolesnych. Na ogół sole mineralne wydalane z organizmu, ale kiedy uwodnienie jest zbyt małe, nasi sprzymierzeńcy – inhibitory litogeniczne (związki skupiające wokół siebie sole mineralne) stają się naszymi wrogami.
Najpierw gromadzą odpowiednie sole, a potem zamiast wydostać się z organizmu osiadają w trudno dostępnych miejscach nerek, by tam tworzyć przykry kamień. Prędzej czy później, da on o sobie znać. Możliwe, że kamień zostanie przez pacjenta wydalony, a być może trzeba będzie go rozbić ultradźwiękami, bądź rozpuścić przy użyciu konkretnych związków bądź po prostu mechanicznie wydostać z nerki. Przy usuwaniu trzeba szczególnie uważać, by nie pozostawić po nim resztki, ponieważ to może predysponować do ponownego rozwoju kamienia, skupiając w okół siebie kolejne porcyjki minerałów.
U kogo mogą powstawać kamienie?
Do ludzi objętych grupą ryzyka zalicza się osoby, u których w rodzinie występowały już przypadki kamicy nerkowej. Ma to związek z wadliwym podłożem genetycznym. Poza tym kamienie często diagnozowane są u mężczyzn w wieku od 30 do 50 lat. Narażone są też osoby, u których już kiedyś stwierdzono obecność przynajmniej jednego kamienia, a u tych, u których występowało ich wiele, ryzyko wzrasta kilkukrotnie.
Kto objęty jest grupą ryzyka?
Należą tu przede wszystkim osoby, u których:
- stwierdzono obecność kamieni, jako skutek infekcji
- występowały w rodzinie przypadki kamicy nerkowej
- rozpoznano wadę genetyczna układu moczowego (nerka podkowiasta, wodonercze – przeszkoda w miejscu połączenia moczowodu z nerką)
- stwierdzono zwężone moczowodu
Ryzyko kamicy zwiększają też schorzenia:
- gąbczastość rdzenia nerki
- uchyłek kielicha nerkowego
- odpływ pęcherzowo-moczowodowy – tzw reflux (cofanie się moczu z pęcherza moczowego do moczowodu lub nerki)
- torbiel ujścia moczowodowego – ureterocele
- nerka w kształcie podkowy (nerka podkowiasta)
- Przebyte operacje na jelitach
- zespół Leśniowskiego – Crohna
- sarkoidoza (powstawanie grudek na poszczególnych narządach ciała)
- niektóre leki
Na powstawanie kamieni wpływa też nieprawidłowa dieta – Dieta w Kamicy nerkowej:
- niedobór wapnia w diecie – organizm gdy dostaje go za mało, zwiększa wchłanianie, nie przewidując uprzednio, że co za dużo to niezdrowo… Nadmiar wapnia osadza się w nerce. Ponadto jony wapnia wiążą szczawiany w układzie pokarmowym, a więc chronią organizm przed ich nieprawidłowym działaniem. Z naszej strony winniśmy zapewnić organizmowi jedynie prawidłowe nawodnienie, a wówczas jony wapnia, jakie związały szczawiany, zostaną usunięte.
- nadmiar białka – dieta wysokobiałkowa jest źródłem jonów wodorowych, jakie sprzyjają zakwaszeniu moczu, co nasila krystalizację związków moczanowych
- dieta obfitująca w sód – powoduje hiperkalcynurię (zwiększone stężenie wapnia w moczu)